انواع ساختارهای سازمانی که باید برای کسب و کار خود در نظر بگیرید

ساختار سازمانی به شما کمک می کند سلسله مراتب رهبری شرکت و جریان اطلاعات را تعیین کنید. انواع ساختار سازمانی مجموعه‌ای از قوانین، نقش‌ها، روابط و مسئولیت‌هایی است که نشان می‌دهد چگونه فعالیت‌های شرکت شما برای رسیدن به اهدافش هدایت می‌شود.

هشت نوع ساختار سازمانی وجود دارد که هر کدام از نظر اینکه چه کسی دارای قدرت است، متمرکز یا غیرمتمرکز است. هر ساختار دارای مزایا و معایبی است که باید هنگام انتخاب یکی برای شرکت خود در نظر بگیرید. این مقاله برای صاحبان مشاغلی است که کارمندان دارند و به دنبال تصمیم گیری در مورد ساختار سازمانی مناسب برای شرکت خود هستند.

اداره یک کسب و کار به معنای تفویض موفقیت آمیز وظایف بین کارمندان است. این همچنین به این معنی است که در مورد همه پروژه‌ها حرف آخر را می‌زنید - یا اگر شرکت شما در سمت بزرگ‌تر است، افرادی را استخدام کنید که به اندازه کافی به آنها اعتماد دارید تا به آنها قدرت تأیید کامل بدهید. یک ساختار سازمانی برای کسب و کار شما می تواند به شما کمک کند که بفهمید مسئولیت های شرکت شما کجا و با چه کسی است و شما انواع زیادی دارید که می توانید از بین آنها انتخاب کنید.

ساختار سازمانی چیست؟

ساختار سازمانی مجموعه‌ای از قوانین، نقش‌ها، روابط و مسئولیت‌هایی است که تعیین می‌کند فعالیت‌های یک شرکت چگونه باید برای دستیابی به اهدافش هدایت شود. همچنین جریان اطلاعات را از طریق سطوح شرکت کنترل می کند و روابط گزارش دهی را بین کارکنان سطح متوسط، مدیریت ارشد، مدیران اجرایی و مالکان مشخص می کند. این در واقع یک سلسله مراتب برای یک شرکت است، اگرچه برخی ساختارهای سازمانی بر فقدان تقریباً کلی سلسله مراتب تأکید دارند.

نکته کلیدی: یک ساختار سازمانی تعیین می کند که چگونه اطلاعات، مسئولیت ها و تایید در شرکت شما جریان پیدا می کند.

چند نوع ساختار سازمانی وجود دارد؟

در تحقیق خود، ممکن است ابتدا بخوانید که دو نوع ساختار سازمانی وجود دارد: متمرکز و غیرمتمرکز. با این حال، استفاده از این دو طبقه بندی برای هر ساختار تیمی ممکن ممکن است با یک قلم مو بسیار گسترده رنگ آمیزی کند. به همین دلیل است که کارشناسان هشت نوع ساختار سازمانی را ارائه کرده اند که هر کدام متمرکز یا غیرمتمرکز هستند:

· ساختار سلسله مراتبی (همچنین به عنوان ساختار خط شناخته می شود)

· ساختار تابعی

· ساختار تقسیمی (همچنین به عنوان ساختار چندبخشی شناخته می شود)

· ساختار فلاتارکی (همچنین به عنوان ساختار افقی یا تخت شناخته می شود)

· ساختار ماتریسی

· ساختار تیم

· ساختار شبکه

· ساختار پیش بینی شده

همه اینها به جز ساختارهای مسطح، مبتنی بر تیم و شبکه متمرکز هستند. در یک ساختار متمرکز، قدرت از زنجیره فرماندهی به سمت مدیران اجرایی و مالکان جریان می‌یابد، در حالی که ساختارهای سازمانی غیرمتمرکز قدرت بسیار بیشتری را به افراد غیر مجری و غیرمالک می‌دهند. ما در یک لحظه بیشتر به نحوه عملکرد این کار خواهیم پرداخت.

نکته کلیدی: هشت نوع ساختار سازمانی وجود دارد که هر کدام متمرکز (مدیران و مالکان قدرت دارند) یا غیرمتمرکز (غیر اجرایی قدرت را به اشتراک می گذارند).

انواع ساختار سازمانی که باید برای کسب و کار خود در نظر بگیرید

اکنون که هشت نوع ساختار سازمانی را می‌شناسید، احتمالاً از خود می‌پرسید که کدام یک برای کسب و کار شما بهترین است. پاسخ، مانند بسیاری از مسائل تجاری، این است که انتخاب صحیح بر اساس شرکت متفاوت است. در زیر، جزئیات هر ساختار سازمانی را شرح می‌دهیم تا بتوانید تشخیص دهید کدام مدل به بهترین وجه با شیوه‌های تجاری فعلی و نیازهای تجاری آینده شما مطابقت دارد.

1. ساختار سلسله مراتبی

ساختار سلسله مراتبی که به عنوان سازمان خطی نیز شناخته می شود، رایج ترین نوع ساختار سازمانی است. زنجیره فرماندهی آن همان چیزی است که وقتی به هر شرکتی فکر می کنید به ذهنتان خطور می کند: قدرت از هیئت مدیره به سمت مدیر عامل از طریق بقیه شرکت ها از بالا به پایین جریان می یابد. این امر ساختار سلسله مراتبی را به یک ساختار سازمانی متمرکز تبدیل می کند.

در یک ساختار سلسله مراتبی، یک مدیر کارکنان اغلب بر تمام بخش ها نظارت می کند و به مدیر عامل گزارش می دهد. می توانید از الگوها و نمونه هایی از ساختارهای سلسله مراتبی برای درک بهتر روابط بین مدیر عامل، مدیر کارکنان و تیم های فردی استفاده کنید.

برخی از مزایای ساختار سلسله مراتبی عبارتند از:

· روابط گزارش دهی، سازمان پروژه و تقسیم اختیار را به وضوح تعریف می کند.

· این نردبان و ساختار تبلیغاتی شرکت را به تفصیل شرح می دهد و در نتیجه کار با کیفیت بالا را تشویق می کند.

· به تخصصی شدن کار هر کارمند کمک می کند.

· روابط قوی تری را بین کارمندان در یک تیم ایجاد می کند.

همچنین در انتخاب ساختار سلسله مراتبی اشکالاتی وجود دارد:

موانع بوروکراتیک می تواند تکمیل پروژه را به تاخیر بیندازد و کارمندان را از ریسک کردن منصرف کند.

ممکن است کارمندان را تشویق کند که بخش خود را در اولویت قرار دهند و سرپرستان را به جای کل شرکت هدایت کنند.

این می تواند باعث شود که کارکنان احساس کنند در مورد نحوه برخورد با پروژه های خود حرفی ندارند.

2. ساختار عملکردی

ساختار عملکردی یک ساختار متمرکز است. که تا حد زیادی با ساختار سلسله مراتبی همپوشانی دارد. با این حال، نقش مدیر کارکنان در عوض به عهده هر بخش است - به عبارت دیگر، هر بخش مدیر کارکنان خود را دارد که به مدیر عامل گزارش می دهد. برای درک تفاوت‌های خاص بین این دو ساختار سازمانی، این الگوی ساختار عملکردی را با الگوی ساختار سلسله مراتبی مقایسه کنید.

برخی از مزایای ساختار عملکردی عبارتند از:

· این به کارکنان کمک می کند تا نقش های خاص و تخصصی را توسعه دهند.

· این امر خودکفایی و نوآوری بخش‌ها و کارکنان را افزایش می‌دهد.

· این مقیاس به راحتی برای شرکت ها در هر اندازه کار می کند.

برخی از معایب ساختار عملکردی عبارتند از:

این ارتباط و تعامل بین بخش های مختلف را تشویق نمی کند.

جزئیات کلیدی فرآیندها و استراتژی های بخش را از کارمندان خارج از آن بخش پنهان می کند.

3. ساختار تقسیمی

ساختار متمرکز، که به عنوان یک سازمان تقسیمی شناخته می شود، در شرکت های سازمانی با بخش ها، بازارها یا مناطق بزرگ بسیار رایج است. به عنوان مثال، یک کنگلومرا مواد غذایی ممکن است بر اساس یک ساختار تقسیمی عمل کند تا هر یک از خطوط و محصولات غذایی آن بتوانند استقلال کامل داشته باشند. در ساختار بخش، هر خط یا محصول دارای فرمانده ارشد اجرایی خاص خود است، همانطور که در این الگوی ساختار تقسیمی دیده می شود.

مزایای اصلی یک سازمان تقسیمی عبارتند از:

· بخش‌های مختلف انعطاف‌پذیری زیادی برای فعالیت جداگانه از شرکت در کل دارند.

· با نیازهای مشتری سازگارتر است.

· بخش های فردی استقلال و فضای بیشتری برای نوآوری دارند.

برخی از معایب ساختار تقسیمی عبارتند از:

· خطر تکرار تصادفی منابع را به دنبال دارد.

· ارتباط ضعیف و تعامل کم بین بخش های مختلف را تشویق می کند.

· به جای اینکه شرکت را در مقابل رقبای خارجی متحد کند، رقابت داخلی را در بین بخش ها تشویق می کند.

4. ساختار مسطح

ساختار مسطح یک ساختار سازمانی غیرمتمرکز است که در آن تقریباً همه کارکنان از قدرت برابر برخوردار هستند. همانطور که در این الگوی ساختار مسطح دیده می شود، حداکثر ممکن است مدیران اجرایی کمی بیشتر از کارمندان اختیار داشته باشند. این ساختار سازمانی در استارت‌آپ‌هایی که رویکردی مدرن برای کار دارند یا هنوز کارمندان کافی برای تقسیم به بخش‌ها ندارند، رایج است.

برخی از مزایای ساختار مسطح عبارتند از:

· کارکنان مسئولیت و استقلال بیشتری دارند.

· ارتباط و تعامل بین کارکنان را بهبود می بخشد.

· اجرای شیوه‌ها یا ایده‌های جدید سریع‌تر است، با خطر خطا کمتر.

معایب اصلی یک سازه مسطح عبارتند از:

· کارکنان فاقد نظارت هستند.

· ممکن است در مورد روش های گزارش دهی سردرگمی وجود داشته باشد.

· کارکنان فاقد مهارت های تخصصی هستند یا آن را توسعه نمی دهند.

· با رشد شرکت، مقیاس پذیری ضعیفی دارد.

5. ساختار ماتریسی

ساختار ماتریسی شکلی سیال از ساختار سلسله مراتبی کلاسیک است. این ساختار سازمانی متمرکز به کارکنان اجازه می دهد تا در صورت نیاز از یک بخش به بخش دیگر حرکت کنند، همانطور که خطوط افقی در این الگوی سازمانی ماتریسی نشان می دهد.

مزایای اصلی یک سازمان ماتریسی عبارتند از:

· سرپرستان برای انتخاب بهترین کارمندان برای یک پروژه انعطاف پذیر هستند.

· این امکان یک نمودار سازمانی پویا با مسئولیت های متفاوت را برای کارمندان فراهم می کند.

· کارمندان این فرصت را دارند که فراتر از نقش های اصلی خود مهارت های خود را بیاموزند و پرورش دهند.

برخی از معایب یک سازمان ماتریسی عبارتند از:

ممکن است بین نیازهای سازمان پروژه و سازمان بخش تضاد منافع وجود داشته باشد.

نمودار سازمانی مستعد تغییرات منظم است.

6. ساختار تیم

ساختار تیمی یک ساختار غیرمتمرکز اما رسمی است که به مدیران بخش اجازه می دهد تا در صورت نیاز با کارمندان سایر بخش ها همکاری کنند. این شبیه به ساختار ماتریسی است، اما همانطور که این الگوی ساختار تیمی نشان می‌دهد، تمرکز کمتر بر سیالیت کارمندان است تا سیالیت سرپرست، که منجر به ساختار عملکردی غیرمتمرکز می‌شود.

مزایای ساختار تیم عبارتند از:

· فقدان نیروی کار تقسیم‌بندی شده باعث بهره‌وری، رشد و شفافیت می‌شود.

· تجربه کارمند را بر سابقه کار در اولویت قرار می دهد.

· وظایف مدیریت کارکنان را به حداقل می رساند.

برخی از معایب ساختار تیم عبارتند از:

با توجه به براندازی بالقوه نقش‌های اجرایی سنتی و سطوح پایین‌تر، ممکن است کارکنان را گیج کند.

این نردبان شرکت را پنهان می کند و ممکن است کارکنان را از تلاش بیشتر برای ترفیع منصرف کند.

7. ساختار شبکه

ساختار شبکه به ویژه برای یک شرکت بزرگ، چند شهری یا حتی بین المللی که در عصر مدرن فعالیت می کند، مناسب است. این نه تنها روابط بین بخش‌ها را در یک مکان اداری سازماندهی می‌کند، بلکه روابط بین مکان‌های مختلف و تیم هر مکان متشکل از مترجمان آزاد، شرکت‌های شخص ثالث که وظایف خاصی به آنها برون سپاری می‌شود و موارد دیگر را سازمان‌دهی می‌کند. در حالی که این ممکن است برای یک نوع ساختار شبکه تا جزئیات زیاد به نظر برسد، این الگوی ساختار شبکه نشان می‌دهد که این ساختار غیرمتمرکز چقدر می‌تواند مفید باشد، به‌ویژه برای درک منابع انسانی شما.

اینها مزایای بالقوه ساختار شبکه هستند:

· درک نحوه توزیع نقش های عملکردی بین کارکنان در محل، کارمندان خارج از محل، مترجمان آزاد و اشخاص ثالث برون سپاری شده را بهبود می بخشد.

· انعطاف پذیری یک بخش یا مکان را برای تفویض وظایف به دیگری افزایش می دهد.

· باعث ایجاد ارتباطات، همکاری و نوآوری کارکنان می شود.

· این به وضوح گردش کار و زنجیره دستورات را در مشاغل بزرگ ترسیم می کند.

معایب احتمالی ساختار شبکه عبارتند از:

این پیچیده است، به خصوص در مورد فرآیندهای خارج از دفتر.

اینکه کدام کارمند، بخش یا اداره باید تصمیمات نهایی را بگیرد مبهم است.

8. ساختار پیش بینی شده

در یک ساختار پیش بینی شده، تمرکز بر یک پروژه در یک زمان است. در این ساختار سازمانی متمرکز، مدیران پروژه به عنوان ناظر عمل می کنند، نه فقط تخصیص دهنده منابع و تصمیم گیرندگان. بر خلاف سایر انواع ساختار، یک ساختار پیش بینی شده شامل از کار انداختن تیم ها و منابع پس از اتمام پروژه است. اما مانند دیگر انواع ساختارهای سازمانی است که سلسله مراتب آشکاری وجود دارد، همانطور که در این الگوی ساختار پیش بینی شده مشاهده می کنید.

برخی از مزایای ساختار پیش بینی شده عبارتند از:

· تصمیم گیری و ارتباطات کارآمدتر را تقویت می کند.

· احساس فوریت در مورد تکمیل پروژه، همکاری کارکنان را افزایش می دهد.

· انعطاف پذیری و تطبیق پذیری کارکنان را افزایش می دهد.

· برخی از معایب ساختار پیش بینی شده عبارتند از:

· ضرب الاجل های سخت می تواند استرس کارگران را افزایش دهد.

· قدرت ممکن است به شدت با مدیر پروژه متمرکز باشد.

· فرصتی برای توسعه مهارت های طولانی مدت در میان کارکنان ندارد.

نکته کلیدی: هر یک از هشت نوع ساختار سازمانی مزایا و معایب خاص خود را دارد که می تواند به شما در تصمیم گیری در مورد مناسب بودن ساختار برای شرکت شما کمک کند.

کدام ساختار سازمانی بهتر است؟

هیچ ساختار سازمانی برای همه کسب و کارها بهترین نیست. هنگام تعیین یک مورد مناسب برای شرکت خود، به این فکر کنید که چقدر می خواهید به کارکنان خود بدهید، چقدر فضایی برای نوآوری دارید، شرکت شما چقدر بزرگ است و چقدر تعامل بین کارمندان برای شما مهم است. پس از سنجیدن این عوامل، احتمالاً خواهید فهمید که کدام ساختار سازمانی برای شما بهترین است – و اگر اشتباه متوجه شوید، ممکن است به ساختار سازمانی دیگری بروید.